بیلی روبین یکی از پیگمانت های صفراوی است که از تجزیه هموگلوبین حاصل میشود. گلبولهای قرمز پس از طی عمر خود در طحال توسط ماکروفاژهای طحالی تخریب میشوند. هموگلوبین موجود در گلبولهای قرمز پس از تخریب اریتروسیتها آزاد شده و تجزیه به یک هم و اسید آمینه میشود. حلقه هم نیز تجزیه شده و تبدیل به یک مولکول بیلی وردین و یک مولکول CO میشود. بیلی وردین تجزیه شده نیز توسط آنزیم بیلی وردین ردوکتاز تبدیل به بیلی روبین میشود. این بیلیروبین بیلی روبین غیر کنژوگه بوده که در آب نامحلول میباشد. بیلی روبین غیر کنژوگه در خون به آلبومین که اصلی ترین ناقل در خون میباشد متصل شده و توسط آن به سمت کبد انتقال میابد. قبل از ورود به کبد بیلی روبین از آلبومین جدا شده و وارد سلولهای کبدی میگردد. در داخل سلولهای کبدی نیز به 2 پروتئین Y , Z متصل شده و در داخل سلولهای کبدی انتقال میابد تا در نهایت از این 2 پروتئین نیز جدا شده و توسط آنزیم مسئول گلوکورونیداسیون با 2 مولکول اسید گلوکورونیک پیوند برقرار کرده و تبدیل به بیلی روبین کنژوگه میشود. بیلی روبین کنژوگه محلول در آب بوده و در حالت سلامت به مقدار بسیار ناچیز( حدود 2/0 ) در خون وجود دارد. بیلی روبین بعد از کنژوگاسیون وارد صفرا شده و از آنجا وارد روده کوچک میشود. قسمتی از بیلیروبین کنژوگه تحت اثرز آنزیم گلوکورونیداز به حالت غیر کنژوگه و در نهایت تحت اثر تغییرات بیشتر به اوروبیلینوژن تبدیل میشود. قسمتی از آن بازجذب شده و به صورت اوروبیلین از طریق ادرار دفع میشود و قسمتی از اوروبیلینوژن نیز وارد روده بزرگ شده و به استرکوبیلینوژن تبدیل میشود و در نهایت به صورت استرکوبیلین از طریق مدفوع دفع میشود و باعث ایجاد رنگ قهوه ای در مدفوع میشود. بیلی روبین در حالت سلامت در ادرار به میزان بسیار کم وجود دارد و باعث ایجاد رنگ زرد ادرار میشود. بیلی روبین کنژوگه توسط معرف دیازو به صورت مستقیم وارد واکنش شده و اندازه گیری میشود از این رو به آن بیلیروبین مستقیم گفته میشود در حالیکه بیلی روبین غیرکنژوگه به دلیل اینکه به صورت مستقیم وارد واکنش نمیشود به عنوان بیلی روبین غیرمستقیم میشناسند. مواردی که با هایپر بیلی روبینمی مواجه هستیم به 2 دسته هایپر بیلی روبینمی مستقیم و غیر مستقیم تقسیم میشوند.

هایپر بیلی روبینمی غیر مستقیم: در این حالت بیلی روبین غیر کنژوگه افزایش میابد. افزایش بیلی روبین غیر کنژوگه در موارد زیر اتفاق میافتد:

1- زردی نوزادان: افزایش بیلی روبین غیر کنژوگه در 3-2 روز ابتدای تولد معمولا به دلیل ناقص بودن مسیر کنژوگاسیون و فعالیت کم آنزیم گلوکورونیداسیون در اغلب نوزادان اتفاق میافتد که معمولا خطر ناک نبوده و بعد از طی چند روز بهبود میابد ولی چنانچه در برخی موارد میزان بیلی روبین افزایش شدید داشته باشد احتمال عبور بیلی روبین از سد خون- مغزی و ورود به سلولهای مغزی و ایجاد عارضه کرینکتروس میشود که عقب ماندگی ذهنی و اختلالات حرکتی از پیامدهای این حالت میباشند. بنابراین در این موارد به منظور جلوگیری از ایجاد این عارضه لازم است خون نوزاد تعویض شود. همچنین یکی دیگر از موارد افزایش بیلی روبین در نوزادان ناسازگاریهای خونی بین مادر و نجنین در زمان بارداری میباشد. به عنوان مثال مادر با -Rh در صورت داشتن جنین با +Rh بر ضد اریتروسیتهای جنین آنتی بادی ساخته که این آنتی بادی ها از طریق جفت وارد خون جنین شده و باعث تخریب گلبولهای قرمز و افزایش بیلی روبین میشود.

2-سندرم ژیلبرت: این سندرم یک سندرم مادر زادی میباشد که در 5٪ از افراد دیده میشود. در این موارد معمولا فعالیت آنزیم گلوکورونیداسیون به میزان کمی از حالت طبیعی کمتر میباشد و در نتیجه میزان بیلی روبین غیر کنژوگه افزایش میابد که البته در این بیماران میزان بیلیروبین توتال از 5/3-3 تجاوز نکرده که قسمت عمده آن نیز بیلی روبین غیر کنژوگه میباشد و بیلی روبین کنژوگه به دلیل سلامت کبد در محدوده نرمال قرار دارد. همچنین گفته میشود که در این گروه از بیماران بیلی روبین غیرکنژوگه به دنبال شرایطی مانند استرس، عفونتها، و کاهش کالری مصرفی افزایش میابد. این بیماری بیماری خطرناک و مشکل سازی نبوده و معمولا به صورت تصادفی تشخیص داده میشود.

3- آنمی های همولیتیک: در این گروه نیز به دلیل تخریب پیش از موعد و زیاد اریتروسیتها میزان بیلی روبین غیرکنژوگه افزایش میابد.

4-سندرم کریگلر نجار: این سندرم مادر زادی به 2 تیپ 1و 2 تقسیم میشود. در تیپ 1 آنزیم گلوکورونیداسیون وجود نداشته و بنابراین میزان بیلی روبین توتال افزایش شدید داشته که 100٪ آن را بیلی روبین غیرکنژوگه تشکیل میدهد. معمولا این بیماران در ابتدای تولد فوت میکنند ولی در تیپ 2 میزان کمی از آنزیم فوق وجود دارد و بنابراین میزان بیلی روبین غیر کنژوگه نسبت به حالت قبل کمترمیباشد ولی در این بیماران باز به دلیل بالا بودن این فرم بیلی روبین عارضه کرینکتروس دیده میشود. افتراق تیپ 1 از 2 به وسیله مصرف فنوباربیتال امکان پذیر میباشد. مصرف این دارو باعث افزایش فعالیت آنزیم گلوکورونیداسیون و در نتیجه کاهش بیلی روبین غیر کنژوگه میگردد که این حالت در تیپ 2 مشاهده میشود ولی در تیپ 1 مشاهده نمیشود.

هایپر بیلی روبینمی کنژوگه: در این حالت که معمولا به دنبال بیماری های کبدی و صفراوی اتفاق میافتد میزان بیلی روبین کنژوگه افزایش میابد. از جمله مواردی که باعث افزایش این فرم بیلی روبین میشود عبارتند از :

1- بیماری های کبدی شامل سیروزکبدی، تومور و یا آبسه کبد، انسداد داخل کبدی و هپاتیت: در این موارد کبد توانایی نگه داری و دفع بیلی روبین کنژوگه را به داخل صفرا ندارد و بنابراین این بیلی روبین وارد خون شده و از آنجاییکه محلول در آب میباشد از طریق کلیه ها وارد ادرار میشود و در نتیجه رنگ ادرار زرد تیره میشود. در موارد بیماری های کبدی به دلیل کاهش توانایی کبد در کنژوگاسیون بیلی روبین غیر کنژوگه نیز افزایش دارد.

2- بیماری های صفراوی: این گروه شامل انسداد مجاری صفراوی در اثر سنگ های صفراوی و یا تومورهای این ناحیه میباشد. در این گروه بیماری ها کبد مشکلی نداشته و کنژوگاسیون به صورت طبیعی صورت گرفته و بیلی روبین کنژوگه به داخل صفرا دفع میشود ولی صفرا قادر به دفع بیلی روبین به داخل روده نبوده و بنابراین بیلی روبین وارد خون و از آنجا وارد ادرار میشود. در این گروه میتوان گفت که به دلیل سالم بودن کبد بیلی روبین غیرکنژوگه افزایشی ندارد.

۳- سندرم های مادرزادی روتور و دوبین جانسون

تستها:

برای افتراق تمام بیماری های فوق تستهای زیر به صورت توام انجام میشود:

اندازه گیری بیلی روبین: بیلی روبین توتال و مستقیم اندازه گیری شده و بیلی روبین غیر کنژوگه از تفاضل ایندو به دست میاید.

اندازه گیری آنزیم های AST و ALT و ALP : این آنزیم ها معمولا در هایپربیلی روبینمی کنژوگه افزایش میابد. در موارد بیماری های صفراوی ALP و در بیماری های کبدی معمولا آنزیم های ALT و AST افزایش شدید دارند. همچنین به همراه این آنزیم اندازه گیری آنزیم GGT نیز یک تست مفید برای بررسی بیماری های کبدی میباشد.

تست ادرار به منظور بررسی حضور بیلی روبین و اوروبیلینوژن: در موارد هایپر بیلی روبینمی غیر کنژوگه به ویژه در آنمی های همولیتیک و زردی نوزادی کبد تا حداکثر توان خود بیلی روبین غیر کنژوگه را جذب کرده و بعد از کنژوگاسیون وارد مسیر صفرا و روده میکند بنابراین میزان اوروبیلینوژن ادرار و همچنین استرکوبیلی نوژن مدفوع افزایش میابد. برای بررسی اوروبیلی نوژن بهتر است که درار در ظرف تیره و در ساعت بین 4-2 بعد از ظهر جمع آوری شود و سریع پس از ارسال به آزمایشگاه توسط معرف ارلیخ مورد بررسی قرار گیرد. معرف ارلیخ در صورت حضور اوروبیلی نوژن در ادرار باعث ایجاد رنگ صورتی در ادرار میشود که بر حسب شدت رنگ میزان حضور اوروبیلوژن بررسی میشود. در موارد هایپربیلی روبینمی کنژوگه میزان بیلی روبین ادرار افزایش میابد. میزان بیلی روبین ادرار را از طریق معرف لوگل میتوان بررسی کرد که بیلی روبین در حضور لوگل ایجاد رنگ سبز میکند.

مقادیر نرمال:

5/1-3/1 Totall billirubin

Direct billirubi: 0- 0/2

Indirect billirubin: 1- 1/3

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: